Lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong ba con đường
chính làm lây truyền HIV/AIDS, với nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con là 25-40%.
Lây truyền HIV từ mẹ sang con có thể xảy ra khi:
- Lây truyền trong
thời kỳ mang thai
Khoảng 20- 30% số trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ được
cho là bị lây truyền qua bánh rau. Tỷ lệ này có thể tăng lên nếu tuổi của mẹ
tăng, mẹ bị sơ nhiễm HIV trong khi đã có thai (khi đó nồng độ HIV trong máu rất cao) hoặc nếu mẹ đã mang thai rồi
mới bị nhiễm HIV thì nguy cơ lây truyền HIV sang con qua bánh rau tăng lên.
- Lây truyền trong
khi sinh
Có khoảng 50- 60% số trẻ em bị lây truyền HIV trong
giai đoạn này. Nguyên nhân khi đứa trẻ “đi
qua” đường sinh dục của mẹ để ra ngoài đã tiếp xúc trực tiếp với dịch âm đạo (nuốt nước ối, virus trong máu và dịch âm
đạo của mẹ có chứa HIV) hoặc do sự trao đổi máu mẹ - thai nhi khi chuyển dạ.
- Lây truyền trong quá trình cho
con bú
Sau khi sinh, trẻ vẫn có thể nhiễm HIV
trong quá trình bú sữa mẹ, vì lúc này virus HIV dễ dàng truyền sang cơ thể bé
qua các vết nứt ở núm vú của người mẹ khi trẻ đang mọc răng, bị tổn thương ở
niêm mạc miệng hay HIV trong sữa mẹ có thể lây sang con theo đường tiêu hóa. Do
vậy, phụ nữ nhiễm HIV không nên nuôi con bằng sữa mẹ mà thay thế bằng loại sữa
khác.
Để
phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, tất cả phụ nữ mang thai cần đến cơ sở y tế
chuyên khoa để được tư vấn và tiến hành xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt. Vì nếu bà mẹ
được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả thì tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con
giảm từ 25- 40% xuống chỉ còn 2-6%, thậm chí là 0%.
(Tài liệu dựa
theo quyết định số: 5877/QĐ-BYT Quyết định về việc “Hướng dẫn triển khai
dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con” ngày 29/12/2017)