Câu chuyện: CÂU CHUYỆN NHỎ VÀ BÀI HỌC LỚN

Câu chuyện được trích trong cuốn “Chuyện kể về Bác Hồ”, NXB Giáo Dục. Câu chuyện như sau:

Chủ tịch Hồ Chí Minh và thủ tướng Phạm Văn Đồng

Trong một bài hồi tưởng về cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, đồng chí Việt Phương kể lại một câu chuyện sau đây:

Vào một buổi sáng của năm 196… nào đó, Bác Hồ đi từ ngôi nhà sàn của Người sang Phủ Thủ tướng tìm đồng chí Phạm Văn Đồng để trao đổi về một vấn đề quan trọng. Lúc đó, đồng chí Phạm Văn Đồng đang làm việc tại Văn phòng, tuy cũng nằm trong khu Phủ Chủ tịch nhưng cách xa Phủ Thủ tướng tới vài trăm mét. Một đồng chí bảo vệ vội vã đạp xe ra báo với Thủ tướng. Vội quá, Thủ tướng dùng ngay chiếc xe đạp của đồng chí bảo vệ phóng về gặp Bác. Đồng chí bảo vệ không thể để Thủ tướng rời xa mình, mà lại không có thời gian tìm chiếc xe đạp khác, nên anh đành lập tức chạy bộ theo sau Thủ tướng. Bác Hồ đứng sẵn ở sân chờ đồng chí Phạm Văn Đồng. Khi Thủ tướng vừa xuống xe, chưa kịp chào hỏi gì, Bác đã nói ngay:

- Sao chú không đèo chú bảo vệ đằng sau xe để cùng về, lại để chú ấy chạy bộ?

Thủ tướng Phạm Văn Đồng lúc đó như chợt nhận ra, vội đáp:

- Xin lỗi Bác.

Đáp vậy, nhưng sau đó đồng chí Phạm Văn Đồng đã suy nghĩ rất kỹ về lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà nghiêm khắc của Bác Hồ. Sáng hôm sau, trong lúc làm việc với một số đồng chí cấp dưới, ông kể lại câu chuyện trên cho mọi người cùng nghe, rồi nói:

- Tôi đã nghĩ về lời của Bác. Lòng nhân ái, thương yêu và kính trọng con người, phải chân thực từ trong tâm của ta, rồi tự nhiên bật ra thành thái độ và hành động, chẳng phải suy nghĩ gì, như là từ bản năng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh – Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất, vị lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của Đảng ta, dân tộc ta là người có ảnh hưởng sâu đậm nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam kể từ thế kỷ XX cho đến nay. Tác phong, đạo đức đầy nhân văn của Người đã có sức cảm hóa, lan tỏa đến mọi tầng lớp nhân dân ta. Trí tuệ thiên tài, tầm nhìn chiến lược của Người đã trở thành tài sản vô giá, là kim chỉ nam hành động cho toàn Đảng, toàn dân ta, trong đó phải kể đến ngành Y tế.

Thật đúng như tựa đề câu chuyện, tuy là câu chuyện nhỏ nhưng lại gợi cho chúng ta những bài học lớn, có ý nghĩa sâu sắc.

Thứ nhất, ngay cả những nhà lãnh đạo cao cấp nhất cũng luôn luôn cần trau dồi đạo đức, bồi bổ nhân cách và rèn luyện phong cách ứng xử sao cho thực sự nhân ái, xứng tầm. Ai cũng biết TT. Phạm Văn đồng là một trong những nhà lãnh đạo lỗi lạc của Đảng, Nhà nước và dân tộc ta. Ông không những được nhân dân ta rất kính trọng, yêu mến mà còn được cộng đồng thế giới thừa nhận như một nhà lãnh đạo thông tuệ, hào hoa, lịch thiệp, giỏi giang. Thế mà, tuy ông đã làm tới chức Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch HCM vẫn không ngần ngại nhắc nhở, phê bình để giúp đồng chí Phạm Văn Đồng ứng xử cho đúng, tu tâm, dưỡng tính cho thuần hậu, nhân ái, sao cho trở thành “bản năng” của nhà lãnh đạo.

Ở đây ta thấy nét rất đẹp của Bác Hồ trong vai trò của người Thầy, và Thủ tướng Phạm Văn Đồng với tư cách người học trò. Thầy không ngần ngại chỉnh sửa, chỉ bảo học trò theo một cách vừa nhân hậu, nhẹ nhàng, nhưng cũng đủ nghiêm khắc để trò nhận thức được điều Thầy cần chỉ bảo. Về phía mình, học trò là người thực sự cầu thị, thành thực, nghiêm túc tiếp thu sự chỉ bảo của Thầy, suy ngẫm kỹ càng, không hời hợt qua loa mà ghi tâm, khắc cốt, qua đó mà hoàn thiện nhân cách của mình.

Thứ hai, là bài học về lòng nhân ái. Bài học này TT. Phạm Văn Đồng suy ngẫm và rút ra từ câu chuyện nói trên. Theo Thủ tướng thì lòng nhân ái, thương yêu và kính trọng con người không phải là cái gì có thể nguỵ tạo theo kiểu “giả nhân giả nghĩa” để mị dân, mà phải chân thực từ trong tâm của ta, rồi tự nhiên bật ra thành thái độ và hành động, chẳng phải suy nghĩ gì, như là từ bản năng. Đây là một nhận thức rất sâu sắc về đạo đức cách mạng. Lòng nhân ái phải thực sự trở thành cái cốt lõi, thành điểm tựa cho nhân cách của một nhà lãnh đạo chân chính. Chỉ khi đó tình thương yêu và kính trọng con người mới phát từ trong tâm mà ra, hoà quyện vào trong ứng xử hàng ngày của nhà lãnh đạo một cách hết sức tự nhiên, như một bản năng vậy. Như vậy thì lòng nhân ái không thể là cái gì có thể “chế tác”, ngụy tạo một cách giản đơn và chỉ có lòng nhân ái chân thực mới tạo nên uy tín, tạo nên sức thu hút quần chúng và nâng cao tầm của nhà lãnh đạo. Ngược lại, nhà lãnh đạo phải đạt tới tầm nào đó rồi mới hiểu thấu đáo được cội rễ của lòng nhân ái, mới biết yêu thương và kính trọng con người như một bản năng.

Có thể nói tác phẩm trên đây là những chỉ dẫn sâu sắc và mẫu mực của Hồ Chí Minh về đạo đức và phong cách lãnh đạo, ngày nay vẫn còn nguyên giá trị, nhất là trong môi trường y tế.

Về đạo đức: Trong xã hội, mỗi một ngành nghề đều có vai trò, vị trí và ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của đất nước, đòi hỏi phải có “đạo đức nghề nghiệp”, lương tâm, trách nhiệm của người làm nghề. Và nghề y là một nghề đặc thù, cao quý, liên quan trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe của một con người nên đòi hỏi mỗi cán bộ, nhân viên y tế cần nâng cao trình độ chuyên môn, tinh thần trách nhiệm, tận tụy phục vụ, phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp mà xã hội gọi là y đức.

 Về phong cách lãnh đạo, ứng xử: Hải Thượng lãn ông Lê Hữu Trác, danh y từ Thế kỷ XVIII ông đã viết: “Khi gặp những người cùng ngành nghề, nên khiêm tốn hoà nhã, cẩn thận, chớ nên coi rẻ. Đối với người cao tuổi thì nên cung kính lễ phép. Đối với người giỏi hơn mình thì phải tôn thờ như bậc thầy. Đối với những người non nớt thì nên dìu dắt giúp đỡ họ”. Văn hoá ứng xử, giao tiếp trong nghề nghiệp giữa lãnh đạo và nhân viên, giữa các nhân viên y tế với nhau, và nhân viên y tế với bệnh nhân và người nhà bệnh nhân có mối quan hệ khăng khít với nhau.

Đối với TTYT Cam Lộ, trong thời gian qua việc thực hiện quy tắc ứng xử theo thông tư 07/2014/TT-BYT; Quyết định 2151/QĐ-BYT về “Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế, hướng tới sự hài lòng của người bệnh” và thực hiện quy chế dân chủ theo Quyết định 44/2007/QĐ-BYT đã có nhiều thành tích nổi bật trong việc triển khai tổ chức thực hiện. Cán bộ viên chức trong đơn vị đã dần được thay đổi nhận thức từ đó cũng thay đổi nhiều về hành vi trong giao tiếp ứng xử. Có rất nhiều cán bộ viên chức là tấm gương sáng, điển hình cho đạo đức, phong cách, mối quan hệ tốt với đồng nghiệp với bệnh nhân.

- Những tồn tại và hạn chế: Vẫn còn một số cán bộ y tế giử các vị trí là viên chức quản lý tại các khoa phòng, trạm y tế, vẫn còn thái độ bề trên coi thường cấp dưới, nói không đi đôi với làm, không gương mẫu trong các hoạt động cũng như ứng xử với mọi người xung quanh ( như bệnh nhân, người nhà, đồng nghiệp, lãnh đạo....) tạo nên bức xúc, mất đoàn kết nội bộ.

- Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm: Nhiều CBVC đang nghĩ rằng việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách HCM là một phong trào mà TW phát động, nhưng thực tế BYT đã cụ thể hóa bằng các thông tư, quyết định, đây là các văn bản quy phạm pháp luật bắt buộc CBYT phải thực hiện.

- Các giải pháp cần thực hiện trong thời gian tới: Để mỗi cán bộ viên chức trong TTYT Cam Lộ, đặc biệt là lãnh đạo các khoa phòng, trạm y tế là một tấm gương về đạo đức, tác phong ứng xử trong các mối quan hệ. Tôi xin mạnh dạn đề xuất như sau:

1. Duy trì thường xuyên đào tạo tập huấn, tổ chức hội thảo về kỷ năng giao tiếp ứng xử cho CBVC

2. Nghiêm túc thực hiện chủ đề do CĐYT Việt Nam phát động: “Siết chặt kỷ cương, tăng cường Y đức, nâng cao nghiệp vụ”

3. Đẩy mạnh công tác kiểm tra giám sát và đánh giá cụ thể từng viên chức, không đánh giá chung chung

4. Đưa vào Quy chế thi đua khen thưởng, thì các tiêu chí đánh giá cán bộ đối với lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo khoa, phòng, trạm y tế phải ở mức cao hơn, khắt khe hơn, cụ thể hơn nhân viên.

5. Kiên quyết có hình thức kỷ luật đối với CBVC vi phạm Y đức, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp trong khi thi hành nhiệm vụ.

Người kể chuyện: Hồ Tất Cường (khoa Phẫu thuật-GMHS)